Барааны тайлбар:

Айл гэр бүлийн оршин байхын үндэс, төр улсын оршихуйн үндэс нь гал голомт юм.
Эцэг дээдсээс уламжлалтай, үр хойчдоо өвлүүлдэг өрх гэрийн эрхэм шүтээн төдийгүй
айл гэр бат, амар түвшин байж өөдлөн бадрахын бэлгэдэл билээ.
Хүний амьдрал галгүйгээр оршин тогтнох нөхцөл байхгүй юм. Нүүдэлчин монголчуудын
галыг шүтэж түүнийг тахиж ирсэн өнө эртний уламжлалтай. Айл бүрийн ариун гал
голомтоос эзэн төрийн гал голомт бүрэлддэг учиртай.
Галыг ариусган тахих нь тухайн айлыг эцэг өвгөдөд нь мэдүүлж өршөөл ивээлд нь
багтааж, хишгийг дуудаж айл гэрийг мандан бадраах бэлэгдэлтэй.
Гал голомт нь сэвтэх хийгээд бузарлагдвал тухайн айл өвчин зовлонд нэрвэгдэж ажил
үйлс нь бүтэхгүй хэрүүл тэмцлээр дүүрж өрх гэр өөдөлдөггүй. Гал голомт цэвэр ариун
байвал өвчин зовлон холуур тойрч эд мөнгө хуран цугларч энх тунх амьдардаг.
Айл гэрийн эзэгтэй /гал манах хүн/ нь галаа дээдлэн хүндэлж, ариун дагшин байлгах
үүрэг хүлээдэг. Гал сайтай гэр бүлд хэр барагийн муу зүйлс халдаж чаддаггүй байна.
Монголчууд галыг шүтэн биширч, галын тэнгэрийг хүндэтгэж, хялгана догшрох,
бузартаж муудахаас хичээн болгоомжлохтой холбогдсон цээр ёсыг эртнээс тогтоон
дагасаар ирсэн билээ.
Нүүдэлчин Монголчууд нь эрт дээр үеэс бэлчээрийн малын аргалаа гал голомтондоо
түлж хэрэглэдэг билээ.
Бэлчээрийн малын амьд боловсрохуйн үйлдвэрлэлтээр гарч буй аргал нь хүмүн
биеийг ариусган, эмчилэн эдгээдэг, өргөө гэрийг хар хор муугаас салган ариулдаг язгуурын
нүүдэлчин ахуйн хэрэглэл тэнгэр эцэг, байгаль эхийн хишиг юм.
Аргал нь жилийн 4 улирал дамнан байгалын эрс тэс цаг уур, нар салхи, хур бороо,
цас шингээн тухайн газар нутгын эрч хүч, нөлөөлөл, ээлийг өөртөө шингээн боловсорч
хөхөрч, домын ариун дээд хэрэглэл болмуй.
Гал нь хүнд байгалийн эрч, хүчийг мэдрүүлж, өргөө гэрээс ертөнцийн хар хор,муу
муухай нөлөөлийг хөөж, хүний сэтгэл санааг ариусган, эрч хүчийг нэмдэг.Үүнээс гадна хүн
төрлөхтөний шинжлэх ухаанаар тайлбарлаж чадахгүй байгаа далд хүч, хүний дотоод эрч хүч,
сүнсэн бие, сэтгэлийн гал болон бусад нарийн орон зайг ариусгах зэрэг санаанд ч оромгүй
их үйлчилгээтэй.
Арвидсан хийг тухай бүр дарж байх нь онош мэдэгдэхгүй өвчин тусах, ядрах, сульдахаас
урьдчилан сэргийлэн хөх аргал, хомоолын утаа үнэртэнэ.
Хэрэглэх заавар:
Ариулахдаа Домт бүтээлийн эзэн өөрийнхээ чин хүсэл,ариун сэтгэлээрээ ариулах бүхнээ
бодон сайн сайхан болохыг шившин, аргал хомоолоо түлж уугиулан ариулна.Нүүдэлчин аугаа өвөг дээдэс маань хөх аргал хомоолоор бүхнийг ариусган домнодог
байжээ.
Өглөө болгон өргөө гэрээ ариулан өрөө тасалгаанд хорогдсон муу муухайг хөөн галаа
бадраана. Хөх аргал хомоолын утаа нь мөн тасалгааны агаарын нян бактерийг устгана.
Махыг удаан хадгалахын тулд хөх хомоол, аргалын утаагаар утна.
Өеөдөж ядарсан, тамирдаж туйлдсан хүмүнийг эхлээд хөх хомоолоор утаад дараа нь
чөмөгний ясыг өтгөн хар цайнд чанаж, ууранд нь утна. Ингэснээрээ хүний гадаад дотоод
энерги нь идэвхжиж, оюун санаа нь цэлмэн, сэтгэл санаа нь тайвширдаг байна.
Орчин цагт Японы эрдэмтэд 3 жил хөдөө хэвтсэн бэлчээрийн малын хөх хомоол аргалыг
судлаад агаар дахь 300 гаруй микроб вирусийг устган, хамгийн эрүүл орчин бүрдүүлдэгийг
батлан ШУ-ны дүгнэлт гаргажээ.
Модны ур бэлдэх:
Нүүдэлчин Монгол аугаа хаадын сүнс оюун санаа оршсон шүтээнт Хөх Төрмөлийн
орон Бүрэн Хаан Өлгий хэмээх газрын тэнгэр таалсан мод болно. ( байгалийн жамаараа
унаж, хатаагдаж боловсорсон. )
Эрхэт тэнгэр эцэг өвөг дээдсээс эзэн орших үр хойчисдоо хишгээ хайрла хэмээн тусгай
үүрэг хүлээсэн оноолтот хүмүнүүд ёслол үйлдэн, тухайн газраас гуйж авдаг болно.
Хориглох зүйл:
Бага насны хүүхдээс хол байлгах. Цогоо унтартал хөдөлгөөнгүй газар тавих гэх мэт гал
түймрийн аюулаас болгоомжил.
Бүтээхэд ашигласан зүйл:
Байгалийн жамаараа бүхий л эрч хүчийг өөртөө шингээн боловсрогдсон, дахин
давтагдашгүй модны ур үндэс, мод, аргал, хомоол гэх мэт болсон эд .
Монгол малын арьс ширийг ургамлын эдээлгээр боловсруулсан үндэсний үйлдвэрлэгчдийн
бүтээгдэхүүн болсон түүхий эд.
Хөх л Төрмөлийн ариун орны ивээлт байгалийн чулуу.
Бүтээлийг урласан мөн чанар.
Мандуулан Дагуулагч Их Хиян үрсийн “Нүүдэлчин Сэрэхүй” отог “Хиян урлан” –д оноолтот
хүмүнүүдийн чин үнэн сэтгэлээр, гарын ур, сэтгэлийн ур,зөн мэдрэмж, авъяас бүхэн нь шингэн
бүтээгдсэн болой.